EtnoMet (Aroaren berbaroak)

2004ko azaroaren 1ean sortua. Eguraldiaren gainean mintzatzeko gunea: zer-nolako ikuspegia daukan herriak eguraldiarekiko, zein hitz erabiltzen den ahozko euskaran fenomeno atmosferiko jakinak izendatzeko. Sasoi edo egun batzuetan dagoen eguraldiaren aitzakian, iruzkinak egiteko gunea.

2010/05/03

Maiatz hotzak dakartza pozak


Zer, pentsatzen zenuten lehengo asteazkenean -apirilak 28- aroak guztiz, zeharo eta erabat udaldera joko zuela, ezta? Bada, ez, ez, eta ez. Maiatzaren lehenengo astea udaberriaren erdia da eta gertatu ohi denez, urtaroen erdialdeetan eguraldiak hotz aldera egin ohi du gehienetan. Hori dela-eta, asteon zelanbaiteko hozkirria jasan beharko dugu.
Egundoko gorabeherak izaten dira udaberri erdialdeko hilabete honetan, batzuetan uda aldera jo ohi duena eta besteetan negu aldera. Negua berbabide, euskaraz hotzaren harira badauzkagu zenbait arotitz:

Maiatza, erdi hotzak eta beste erdi goseak il omen zuen.

Maiatza, erdia hotzak hil eta beste erdia beroak erre.

Maiatza hotz, urtea motz.

Maiatza hotz, urtea poz.

Maiatza hotz, urtea zorrotz.

Maiatzean elurra urrezkoa.

Maiatza hotza eta ekaina errautsa, laboraria urguilutsua

Maiatz hotzak dakartza pozak.


Frantzia eta Alemania aldean "izotz-santuak" direlakoak ere badira. Zamora aldean gaztelaniaz ere badago atsotitzik: La helada de San Bernardino, quita pan y no da vino (maiatzak 20) eta La helada de Santa Rita, todo lo quita (maiatzak 22). Goizeko neguko giroak nekazaritza kontuetan kalte handi eta larri samarrak sortarazi ditzake, beraz, baserritar eta nekazariak beldurrak airean, alajaina! Eta hilaren erdian hotzak hila eta beste erdian beroak errea izaten garenez gero, a zer-nolako arropa-dantza ikusten dudan goizez. Gaur, adibidez, batzuk mahuka motzean, alkandora hutsean, ikusi izan ditut despistatu samarturik eta beste batzuk, ostera, guardasola aldean, jertse, txamarra eta guzti! Zoratu beharrean gauzka maiatzaren hasiera hozkor honek. Guztiarekin ere, ni ez nauzue batere goibel, ez horixe!
 
Contador gratis contadorplus.com -----------------------------------------------------------------