Ur-arangela

“http://www.eitb24.com/archivos/imagenes/eitb24/sociedad/2007/05/04/Aspecto-que-presentaba-Arraioz-tras-el-desbordamie-2007050420512314hg2.jpg” irudia ezin da bistaratu, akatsak dituelako.
Lazgarria izan da pasa den ostiralean Baztan eta Lapurdi aldean gertaturikoa euri-erauntsiaren ondorioz. Hori txikizioa egin duena euri-jasak! Nahiz Nafarroako iparraldean ekaitz latz samarrak izango ote ziren susmoa zegoen egon, ez zen inondik inora pentsatzen horrenbesteraino ailegatuko zenik. Mariano Izetak bere Baztango Hiztegian dakarrenez, anbateko uri-erauntsie in daku, uri-erauntsi bortitze. Eta berari ederto egokitzen zaion beste esapide bat ere: ekaiztiek kalte aundiek in tu. Au basaka. Haren arabera, basaka "euria ari duen eta haize bortitza dabilen unea: ekaitza". Horren guztiaren ondorioz errekasto eta ibaien ur-igotzeak, urarangelak, baztandar guziak izitu tu. Auzolanean lehengoratuko ahal dute oro!

Iruzkinak

Hau esan du Erramun Gerrikagoitia erabiltzaileak…
Ote da hitz hori urarangela edo aitzik ote da ur arangela, nola ere da ur uholdea? Beharbada arangela hitzak ba duke esannahi proprio bat, nik ez dakit ze ez dut ezagutzen ez bata -arangela- eta ezta urarangela ere.

Berez, visualki irakurtzerakoan hobeki konprenitu ahal izateko, hobe dateke beriztea hitzak ze bestela ez zaioke hartzen usainik ere batzutan. Nik nahiago ur arangela nola esan bait dut, baina da soil neure sentimendua, zerbait hala ere razonatua.
19:58
Hau esan du Kepa Diegez erabiltzaileak…
Jatorrizkoa jartzearen aldekoa izaten naiz eta Mariano Izetak "urarangel" dakarrenez... Bestalde badirudi "ur+arangel" dela. Baina, beraren hiztegian "arangel" berbari buruz ez dago azalpenik.
20:04
Hau esan du Kepa Diegez erabiltzaileak…
Orotarikoan, berdin, "arangel" edo "ur-arangel", beste barik.
13:27
Hau esan du Erramun Gerrikagoitia erabiltzaileak…
Esana dudan lez uste dut hobe da ikustea, visualki, ur korrontea ezi urkorrontea zeren lehenengoan "ikusten" da hobeto signifikantzea. Era berean ur arangela ikustean jabetzen gara hobeto ezi noiz ikusten dugu urarangela. Nik irakurri nuenean zure titulua, Kepa, zein da soil urarangela ikusi barik deus besterik, visualki, ez nuen piperrik ulertu. Zero.

Honekin markatu nahi dut importantzia izugarria hon orthographia eta horren exponente visuala zeren irakurtzen bait dugu begiekin.
23:01
Hau esan du Anonimoa erabiltzaileak…
Segundu bat:
uholdeak ere Senpere ukitu du, Henri Duhauk diostan bezala, baita beren etxea ere.

(Espero dezagun asurantza etxeak ondo portatzea herriarekin!)

Ondo segi,

K.
19:15
Hau esan du Kepa Diegez erabiltzaileak…
Uf, bai. Senperekoa ere jakin dut. Zuk esan bezala, espero dezagun, ahal denik eta lasterren konpontzea.
14:12
Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Haizea ez da indartsua, gogorra eta zakarra, bai

Irudia
            Hemendik hartua           Kirk urakan ohiaren erasana dela-eta, han-hemenka, haizeari buruzko iruzkin ezegokiak irakurri eta entzuten dira.  Euskaldunen adimen-begiak era askotara adierazten du haizearen intentsitatea: adjektiboak erabiltzen ditu; aditzak errepikatzen ditu; graduatzaileez baliatzen da. Haize indartsua ez da tradiziozkoa. Horren ordez, adjektibo hauek erabiltzea egokiagoa da:     Haize bortitza     Haize petrala     Haize sastarra      Haize traketsa     Haize zakarra     Haize zitala     Haize zorrotza     ...          Edo-ta     Azkarki dabil     Bizi antzean joko du     Gogor joko du     Indartsu joko du      Baina, egundo ere ez *Haizea egiten du; beti ibili eta jo .       
Gehiago irakurri »

...ari du...

Irudia
Elsie Russell. "Dance dans le vent" Ortzian jazotzen diren gertakizunen berri emateko euskarak galdu behar ez genukeen aditz jator bat erabiltzen du euskalki guztietan, bizkaieraz izan ezik: ari du . Euskalkien arabera baditu zenbait aldaera: "ai do", "ai dü"... Badirudi ari du ren gainean badugula izaki bat edo natura bera ostagiak gobernatzen dituena. Adibidez, honako esapide ezinago eder hauek jaso ditugu: Mardul ari du. (Euria). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Lodi ari du: ebi (euri) zarra da .... Oñatibia Manuel . Bible Saindua. (Duvoisin). 1859. Ebiya bizitzen ari du .... Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Gexala ari du ... Ebi maxkala . (Ebi indar gutxikoa). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Euri txe au da okerrena... Ezerez bezela ari du , ta sartzen da gorputzean zañetaraño.... Soroa Marcelino . EUSKAL ERRIA (revista), 1881. Aunitz ari du euria . Altzo
Gehiago irakurri »

Tximu eginda

Irudia
Atzo arrastirian etxetik irten, aterkirik eraman ez eta mela-mela eginda amaitu nuen. Gaurko BERRIA egunkarian Anjel Lertxundik esamolde zoragarri baten berri ematen digu. Betorkizue! Hitz beste Anjel Lertxundi Tximu eginda Goizeroko ibilalditik etxerantz zetorrela, euriak hasi zuen. Etenik gabe eta oparo. Pausoa bizkortu zuen. Hala ere, tximu eginda iritsi zen etxera. Tximu eginda? Nondik ote dator espresioa? Zer arraio tximu esan nahi du? Espresio bitxitik kokatuta egin zuen dutxatu, gosaldu eta lanerako prestatu artekoa, ez baitzuen loturarik ikusten tximino baten eta blai-blai eginda egotearen artean. Sarean kontsultatu zituen hiztegiek-eta ez zioten ezer argitu, harik eta ohartu zen arte tximu hitzak esan nahi zuela troxa edo haurren pixa-oihala ere. Eta pixak ez al du ba oihala zopa-zopa eginda uzten, goizeko euri zaparradak bera utzi zuen bezala? Ez zekien bere burutazioa zuzena zen, eta axola ere, gutxi. Troxa jartzen zioten garaiko sanotasun beraz irten zen kalera. Euriak
Gehiago irakurri »