Edur-narra

Aste santuaren aldean jende asko joan ohi da mendira eta istripu franko izaten da. Zoritxarrez urtero hildakoren bat izaten da. Batzuetan arretarik eza beste batzuetan zorte txarra izaten dira eragile. Hozberoa igotzeaz batera eguzki eta hego haizearen eraginez, mendietan neguan metaturiko elur guztia mugitu eta elurroldeak gertatzen dira. Eta hitz hori erabiltzen da gehienbat euskal hedabideetan. Beste bat elur-jausi izaten da. Baina ba ote dauka tradiziorik elurrolde hitzak? Ahozko euskaran ezetz dirudi. Elur-jausi-k, aldiz, bai. Herriak hainbat berba erabiltzen ditu eta harrigarria bada ere, itsasertzeko herriek ere badaukate hitzik horrelakorik izendatzeko. Behinolako eguraldiaren adierazle? Hotzagoa ote zen aspaldiko eguraldia? Euskal Herriko kostaldean elur-jausirik izaten ote zen? Ui, ui!! Hona hemen hitz sortatxo bat:

abalantx iz.: L-Beskoitze.

abalantxa iz.: B-Elantxobe / BN-Armendaritze.

ausa iz.: Zuberera. Lhande. Hiztegia.

edurbatu iz.: B-Arrieta.

edurbola iz.: B-Lemoa.

edurgolpe iz.: B-Bakio.

eduriausi iz.: G-Deba.

edur-jausi iz.: Bizkaiera. Labayru Hiztegia.

edurlaprastara iz.: A-Aramaio.

edurlubesi iz.: G-Mendaro.

edurluetzi iz.: G-Bergara .

edurluizi iz.: G-Zegama.

edurluperixe iz.: B-Markina-Etxebarri.

edurmendi iz.: B-Uribe-Etxebarri.

edurmontor iz.: B-Mungia.

edur-nar iz.: G-Oñati. Edur-narra ein dda. Candido Izagirre. El vocabulario vasco de Aránzazu-Oñate.

edurnarkada iz.: B-Larrabetzu.

edurnarrada iz.: B-Zornotza.

edurnarras iz.: B-Errigoiti.

edurnarratu iz.: B-Orozko.

edurpilla iz.: G-Oñati / Araotz.

edurramil iz.: G-Oñati.

edurrikara iz.: B-Elorrio.

elauso iz.: BN-Aldude, Esterenzubi,

elhauso iz.: Ez xoilki hitzaren gatik, bainan elhauso edo elhur montoin handiak jausten baitira anbilka eta punpaka. Herria, 1955-02-24.

elhür lurta (baita elhürroso ere) iz.: Z-Sohüta.

elhür lürta iz.: Z-Larraine.

elhur-auso iz.: Zuberera. Azkue. Hiztegia

elhur-oso iz.: Z-Zalgize. Lhande. Hiztegia.

elhürrauso iz.:Z-Larraine.

elhürroso iz.: Z- Altzai. Urdiñarbe.

elhurroso iz.: BN-Gamarte.

elhürta iz.: Z-Pagola.

elorbildo iz.: N-Beruete.

elugerriyetu iz.: N-Dorrao.

eluoso iz.: Sagar-Saron iragaiten intzaur-oihanetan barrasta gaitza eginez, uraste izigarri edo eluoso handiek bezala, gero urruntzeko uhainka-uhainka. R. Intzaurreta. Lamiak, Herriak 1964-12-03.

elur jausi iz.: G-Zestoa.

elur lehertze iz.: L-Arrangoitze.

elurbildu iz.: G-Andoain.

elurgerrietu iz.: N-Arbizu.

elurjauzi iz.: N-Etxarri (Larraun).

elurjetxi iz.: G-Elduain.

elurlausaro iz.: N-Goizueta.

elurlauso iz.: 1.BN-Arnegi / N-Aniz, Eugi. 2. L-Ainhoa. Azkue. Hiztegia.

elurmendi iz.: N-Erratzu.

elur-meta iz.: Lapurtera. Azkue. Hiztegia.

elurmeta iz.: G-Elduain.

elurmonto iz.: G-Hernani.

elurmonton iz.: N-Beruete.

elur-mukuru iz.: N-Leitza. Azkue. Hiztegia.

elur-pelota iz.: E-Uztarrotze. Azkue. Hiztegia.

elurpilla iz.: G-Donostia.

elurrasaro iz.: N-Ezkurra.

elurrauso iz.: Azkue. Hiztegia.

elurreirrixtu iz.: N-Sunbilla .

elurreten iz.: G- Errezil, Urretxu.

elurrolde iz.: Elhuyar Hiztegia.

elursaro iz.: BN-Irisarri.

elurta iz.: P. Bera. Hiztegia.

eluso iz.: BN-Esterenzubi.

euriausi iz.: B-Kortezubi.

korrikune iz.: B-Getxo.

korritu iz.: N-Urdiain.

lauso iz.: N-Alkotz. EHHA

litatu iz.: BN-Bidarrai / L-Makea.

luperixe iz.: B-Bolibar.

lurthatü (baita elhürroso ere) iz.: Z-Barkoxe.

montor iz.: B-Gernika. Azkue. Hiztegia.

narkada iz.: B-Dima.

satarabi iz.: Azkue. Hiztegia. Uharte-Garazi.