GANTXIORRA




        Aspaldiko partez, gaur ikusi dugu nola txingorrak erasaten digun; eraso labur eta trinko samarrak. Badirudi aroak behingoz negutzera egin duela, egin ere! Egunotan "txingorra" eremua lantzen jarduten dut eta Hondarribian jasotako hitz eder batekin egin dut topo: gantxiorra. Bitxia eta xelebrea iruditu zait, ze, termino hori gantz eta txigor hitzetatik omen dator; Antxon Agirrek dioenez, "Txantxigorria, txaltxigorria, gantxigorra edo txintxorra (askotariko izenez ezagutzen dugu gure inguruan) txerriaren gantza urtzean geratzen diren hondakin solidoekin, hots, txintxortekin, egin ohi da. Txintxortak zuzenean jan daitezke (hotzean edo beroan), baina gehienetan plater gozoak edo gaziak prestatzeko erabiltzen dira". A zelakoak diren hondarribitarrak, hitz bera erabiliz "txingorra" eta "txantxingorria" adierazteko!




Iruzkinak

Hau esan du Unknown erabiltzaileak…
Kaixo:

Nire amaginarrebak, Beasaingo baserritar peto-petoak, "gantxior" hitza erabiltzen du erdarazko "centellada" esateko (behelainoa izoztean sortzen den elur/txingor gisako hori). Nahi baduzu zehatzago konprobatuko dut, baina "harria" eta "kazkabarra" ere entzun izan diodala uste dut (ez dut uste "txingorra" inoiz entzun diodanik.

Ondo izan
09:05
Hau esan du Unknown erabiltzaileak…
Kaixo:

Nire amaginarrebak, Beasaingo baserritar peto-petoak, "gantxior" hitza erabiltzen du erdarazko "centellada" esateko (behelainoa izoztean sortzen den elur/txingor gisako hori). Nahi baduzu zehatzago konprobatuko dut, baina "harria" eta "kazkabarra" ere entzun izan diodala uste dut (ez dut uste "txingorra" inoiz entzun diodanik.

Ondo izan
09:05
Hau esan du Kepa Diegez erabiltzaileak…
Kaixo, Mikel:
bai, mesedez, galdeiozu. Nik "txingorra" adierazteko baino ez daukat jasota. Barkatu, baina, erdaraz "cencellada" da eta euskaraz segun eta non "antzigarra", "lantzurda", "bitxuria", "lantzarra"... Mila esker!
Kepa.
17:36
Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Urtaroak: ikuspegi etnolinguistikoa

Irudia
  Urtaroen izendapenek beti eman izan dute zeresan handia hizkuntzalari eta bestelako ikertzaileen artean. Euskal kulturan hain kontu errotua izanda, jende askok plazaratu izan du bere iritzia era batera edo bestera. Gai honi behar bezalako egituraketa ematekotan, egileak metodologia etnolinguistikoaz baliatzea proposatzen du, hau da, lexikoaren eta kulturaren arteko ezinbesteko zubi-adarra azaleratzea. Horretarako, nozio orokorretan oinarrituriko sailkapena du ikerlan honek gidari. Kepa Diéguez Barahona. (2024). Urtaroak: ikuspegi etnolinguistikoa.  Euskera Ikerketa Aldizkaria ,  69 (2), 93–122.  https://doi.org/10.59866/eia.v69i2.287 https://euskera-ikerketa.euskaltzaindia.eus/index.php/euskera/article/view/287/328
Gehiago irakurri »

Eta enzun nezan boz bat zerutik ur handien hotsa bezala, eta igorziri handi baten hotsa bezala:

Irudia
eta enzun nezan bere gitarrak ioiten zituzten gitarrarien soinu ba t: Badakizue norena den testutxo hori, ezta? Bai, XVI. mendeko "Euskara Batua", Leizarragarena. Igorziri (ihurtziri, justuri...) hitza berari ikasi genion aspaldixe. Kontua da, beraren sorterrian, Beskoizen, datorren larunbatean, hilak 28, omenaldia egingo zaiola. Kristinak, blog honetako irakurle finak eta Atturi aldeko euskara ikertzen dabilenak eman digu haren berri. "Leizarraga egun" izeneko omenaldia antolatu dute. Hauxe duzue Kristinari Henri Duhauk "igortziritako" programa: - 15.00 Ongi etorria (herriko jantegian). - Henrike Knörr: Leizarraga-Lazarraga. - Urbistondo anderea: protestantismoa Euskal Herrian. - Piarres Charritton : XVI. mendea. Beraz, nehork inguratzerik baleuka, badaki zer izango duen.
Gehiago irakurri »

...ari du...

Irudia
Elsie Russell. "Dance dans le vent" Ortzian jazotzen diren gertakizunen berri emateko euskarak galdu behar ez genukeen aditz jator bat erabiltzen du euskalki guztietan, bizkaieraz izan ezik: ari du . Euskalkien arabera baditu zenbait aldaera: "ai do", "ai dü"... Badirudi ari du ren gainean badugula izaki bat edo natura bera ostagiak gobernatzen dituena. Adibidez, honako esapide ezinago eder hauek jaso ditugu: Mardul ari du. (Euria). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Lodi ari du: ebi (euri) zarra da .... Oñatibia Manuel . Bible Saindua. (Duvoisin). 1859. Ebiya bizitzen ari du .... Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Gexala ari du ... Ebi maxkala . (Ebi indar gutxikoa). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Euri txe au da okerrena... Ezerez bezela ari du , ta sartzen da gorputzean zañetaraño.... Soroa Marcelino . EUSKAL ERRIA (revista), 1881. Aunitz ari du euria . Altzo...
Gehiago irakurri »