Truina. Iztueta I

http://www.kultura.ejgv.euskadi.net/appcont/liburutegidigitala/datos/18_64/DIR0020/IMG0004.JPG

Oraingoan laguntza eske natorkizue. Juan Ignazio Iztueta idazleak "Guipuzcoaco Provinciaren Condaira edo Historia" deritzon liburuan, 1847. urtean argitaratua, aroari buruzko hitz sorta ederra agertarazi zuen. Zerrenda irakurtzen hasi eta lehenengo eragozpenarekin egin dut topo: truina. Ez dakit zergatik dagoen sarturik sortatxo horretan. Ez dakit zein den eguraldiarekin daukan erlazioa. Izan ere, hiztegietara jo eta hauxe aurkitu dut:

OEH: truin(a): truin(a). v. triguna.

triguna (B), trigun (B), truin (L, B), truina (VocB). Ref.: A (trigun, truin); Izeta Bizt2 (trigune).

"Rellano, meseta o descanso de la escalera. Trigun aseak ditu eskalera unek (B), esta escalera tiene rellanos cómodos, espaciosos" A. "Gure etxeak trigune ederra du" Izeta BHizt2. "Etxe gibelean trigune" Ib. Cf. tribuna. "Trigun (B), arranque de una escalera, plano junto a la primera grada" A.

Beraz, badirudi esanahia aroaren eremu etno-semantikotik urruntxo dagoela, ezta? Zuen ustez, ze arraio izan liteke truina berba zorioneko zerrenda horretan? Inork baleki, mesedez, idatzi dezala iruzkinik hementxe berton. Mila esker!

Iruzkinak

Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Eta enzun nezan boz bat zerutik ur handien hotsa bezala, eta igorziri handi baten hotsa bezala:

Irudia
eta enzun nezan bere gitarrak ioiten zituzten gitarrarien soinu ba t: Badakizue norena den testutxo hori, ezta? Bai, XVI. mendeko "Euskara Batua", Leizarragarena. Igorziri (ihurtziri, justuri...) hitza berari ikasi genion aspaldixe. Kontua da, beraren sorterrian, Beskoizen, datorren larunbatean, hilak 28, omenaldia egingo zaiola. Kristinak, blog honetako irakurle finak eta Atturi aldeko euskara ikertzen dabilenak eman digu haren berri. "Leizarraga egun" izeneko omenaldia antolatu dute. Hauxe duzue Kristinari Henri Duhauk "igortziritako" programa: - 15.00 Ongi etorria (herriko jantegian). - Henrike Knörr: Leizarraga-Lazarraga. - Urbistondo anderea: protestantismoa Euskal Herrian. - Piarres Charritton : XVI. mendea. Beraz, nehork inguratzerik baleuka, badaki zer izango duen.
Gehiago irakurri »

Urtaroak: ikuspegi etnolinguistikoa

Irudia
  Urtaroen izendapenek beti eman izan dute zeresan handia hizkuntzalari eta bestelako ikertzaileen artean. Euskal kulturan hain kontu errotua izanda, jende askok plazaratu izan du bere iritzia era batera edo bestera. Gai honi behar bezalako egituraketa ematekotan, egileak metodologia etnolinguistikoaz baliatzea proposatzen du, hau da, lexikoaren eta kulturaren arteko ezinbesteko zubi-adarra azaleratzea. Horretarako, nozio orokorretan oinarrituriko sailkapena du ikerlan honek gidari. Kepa Diéguez Barahona. (2024). Urtaroak: ikuspegi etnolinguistikoa.  Euskera Ikerketa Aldizkaria ,  69 (2), 93–122.  https://doi.org/10.59866/eia.v69i2.287 https://euskera-ikerketa.euskaltzaindia.eus/index.php/euskera/article/view/287/328
Gehiago irakurri »

...ari du...

Irudia
Elsie Russell. "Dance dans le vent" Ortzian jazotzen diren gertakizunen berri emateko euskarak galdu behar ez genukeen aditz jator bat erabiltzen du euskalki guztietan, bizkaieraz izan ezik: ari du . Euskalkien arabera baditu zenbait aldaera: "ai do", "ai dü"... Badirudi ari du ren gainean badugula izaki bat edo natura bera ostagiak gobernatzen dituena. Adibidez, honako esapide ezinago eder hauek jaso ditugu: Mardul ari du. (Euria). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Lodi ari du: ebi (euri) zarra da .... Oñatibia Manuel . Bible Saindua. (Duvoisin). 1859. Ebiya bizitzen ari du .... Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Gexala ari du ... Ebi maxkala . (Ebi indar gutxikoa). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Euri txe au da okerrena... Ezerez bezela ari du , ta sartzen da gorputzean zañetaraño.... Soroa Marcelino . EUSKAL ERRIA (revista), 1881. Aunitz ari du euria . Altzo...
Gehiago irakurri »