San Simon eta Juda zerekin, San Martin harekin

http://alt1040.com/wp-content/uploads/2007/05/monsterpig.jpg
Azaroan oraindik idatzi ez dudala-eta, San Martin bezpera izanda, aurreko urteetan esatekoak esanda daudelarik ere, atsotitz ezagun bat izango dugu berriro ere hizpide denon hausnargarri: San Simon eta Juda zerekin, San Martin harekin. Esan nahi baita, baserritarrek ustezko neguaren hasierako San Simon eta San Juda eguneko aroak atzera ere jardungo du San Martin egunean. Denok daukagu oraindik gogoan norainokoa izan zen joan den urriaren 28a, umela, euritsua, gozakaitza, elurtsua kaskoetan... beraz, itxura denez San Martin eguna horrelakoxea izango da, usu azaltzen zaigun uda ttikia gorabehera. Ikerketarik nahi izanez gero, hona hemen San Martin egunaren inguruko aro-atsotitz bildumaxka:

Zemendien San Martinek orio za(ra)giek aurretik zein atzetik botaten dauz.

Ostua ateratzin, artua ereiten; ostua erortzin, garia (babarekin batera) ereiten (San Martin aldian, azaroan).

Negu ona izeteko, San Martinetako iru aldiz elurre in behar du.

Egiazko negua, San Martinetan asten.

San Martin (11an) zerekin, San Roman (18an) karekin ta Santa Katalina (25an) berarekin.

San Martin, bierrak bierra eragin.

San Martin logizu, ondoko urtea garizu.

San Martin, negua atzetik edo aurretik, geienean biettik.

San Martin uda, uda ttiki.

Orreri ere etorko zaio bere San Martin.

San Martinetako baratxuriak egin.

San Martiñez asten da negue.

San Simon ta Juda zerekin, San Martin arekin.

Txarri guztixeri eltzen jake San Martiñ egune


Iruzkinak

Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Eta enzun nezan boz bat zerutik ur handien hotsa bezala, eta igorziri handi baten hotsa bezala:

Irudia
eta enzun nezan bere gitarrak ioiten zituzten gitarrarien soinu ba t: Badakizue norena den testutxo hori, ezta? Bai, XVI. mendeko "Euskara Batua", Leizarragarena. Igorziri (ihurtziri, justuri...) hitza berari ikasi genion aspaldixe. Kontua da, beraren sorterrian, Beskoizen, datorren larunbatean, hilak 28, omenaldia egingo zaiola. Kristinak, blog honetako irakurle finak eta Atturi aldeko euskara ikertzen dabilenak eman digu haren berri. "Leizarraga egun" izeneko omenaldia antolatu dute. Hauxe duzue Kristinari Henri Duhauk "igortziritako" programa: - 15.00 Ongi etorria (herriko jantegian). - Henrike Knörr: Leizarraga-Lazarraga. - Urbistondo anderea: protestantismoa Euskal Herrian. - Piarres Charritton : XVI. mendea. Beraz, nehork inguratzerik baleuka, badaki zer izango duen.
Gehiago irakurri »

Haizea ez da indartsua, gogorra eta zakarra, bai

Irudia
            Hemendik hartua           Kirk urakan ohiaren erasana dela-eta, han-hemenka, haizeari buruzko iruzkin ezegokiak irakurri eta entzuten dira.  Euskaldunen adimen-begiak era askotara adierazten du haizearen intentsitatea: adjektiboak erabiltzen ditu; aditzak errepikatzen ditu; graduatzaileez baliatzen da. Haize indartsua ez da tradiziozkoa. Horren ordez, adjektibo hauek erabiltzea egokiagoa da:     Haize bortitza     Haize petrala     Haize sastarra      Haize traketsa     Haize zakarra     Haize zitala     Haize zorrotza     ...          Edo-ta     Azkarki dabil     Bizi antzean joko du     Gogor joko du     Indartsu joko du      Baina, egundo ere ez *Haizea egiten du; beti ibili eta jo .       
Gehiago irakurri »

...ari du...

Irudia
Elsie Russell. "Dance dans le vent" Ortzian jazotzen diren gertakizunen berri emateko euskarak galdu behar ez genukeen aditz jator bat erabiltzen du euskalki guztietan, bizkaieraz izan ezik: ari du . Euskalkien arabera baditu zenbait aldaera: "ai do", "ai dü"... Badirudi ari du ren gainean badugula izaki bat edo natura bera ostagiak gobernatzen dituena. Adibidez, honako esapide ezinago eder hauek jaso ditugu: Mardul ari du. (Euria). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Lodi ari du: ebi (euri) zarra da .... Oñatibia Manuel . Bible Saindua. (Duvoisin). 1859. Ebiya bizitzen ari du .... Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Gexala ari du ... Ebi maxkala . (Ebi indar gutxikoa). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Euri txe au da okerrena... Ezerez bezela ari du , ta sartzen da gorputzean zañetaraño.... Soroa Marcelino . EUSKAL ERRIA (revista), 1881. Aunitz ari du euria . Altzo...
Gehiago irakurri »