"Aro-adar " gehiago

Hemendik hartua

Atzokoan Kristina irakurle nekagaitzak ohartarazi zuenez, jakina, askozaz berba gehiago dira adar-dunak eguraldi kontuan. Neure datu-baseko atea ireki eta borroka latz eta garratza eginez gero, armiarma-sare guztiak kendu eta zenbait hitz utzi dizkizuet agerian euskaldunon adar-dunen erakusgarri. Interesgarria da oso, adar hitzaren beraren hedadura semantikoa, hau da, nola euskaldun jendakiak mendeak joan, mendeak etorri zabaldu duen adarraren irudia bestelako beharrizan lexikoetara.

Adibidez, "ostadarra" bera adierazteko hauxe:

auriadar: Goi-Nafarrera / N-Aezkoa. (Azkue). Euskalerriaren Jakintza. I, 165 or.
itxasoadar: Datu-basean edukiagatik ere, ez dakit nondik atera dudan.
zibiadar: N-Erronkari. Bernardo Estornes Lasa. Erronkariko uskararen Hiztegia.
zubiadar: N-Uztarrotze. Zubiadarraren petik igareta neskatxak mitil eta mitilak neskatxa egitan drala erraiten daioei aurrer. (Azkue). Euskalerriaren Jakintza I, 166 or.

Ekaitza edo erauntsia adierazteko:

adar: L-Bardoze. (Duvoisin). Hiztegia.
adarraire: L-Bardoze. EHHA
adar aire: Dasconaguerre. Atheka, voc.
adarraira Behe-Nafarrera. (Lhande). Hiztegia.

Laino eta hodeiekin batera, trumoia:

trumoi-adar: Gipuzkera. Turmoi-adarra degu. (Justo M. Mokoroa). Repertorio de locuciones del habla popular vasca.

Erauntsi baten adarra, hau da, goitik behera ikusten den euri-zutabea, edo:

erauntsi-adar iz.: Behe-Nafarrera / Zuberera. (Azkue). Hiztegia

Euria bota ahalean egin:

euria adarrez etorri: Gipuzkera. Adarrez dator euria.(Justo M. Mokoroa). Repertorio de locuciones del h
habla popular vasca.

Han-hemenka txingorra botatzen duen hodeia:

harri-adar: N- Erronkari / Zaraitzu. (Azkue). Hiztegia.

Euriz beterik datorren hodeia:

adar gaizto: Gipuzkera. Adar gaiztoa dator. (Justo M. Mokoroa).. Repertorio de locuciones del habla popular vasca.

Hodeitxoa:

odoi-adar iz.: (Azkue). Hiztegia