Haizea: zientzia eta herriaren ikuspegiak

Pasa den asteko zenbait egunetan haize bortitz samarra ibili zen, batez ere, ostegun-ostiraletan. Izan ere, Euskalmet-ek hartutako datuen arabera batzuetan Urduña aldean haizeak 140 km/h-ko ufadak harrapatu zituen. Haize zakar-zakarra, benetan! Aurrez joz gero, buruko ile guztiak lazteko modukoa, bai horixe! Herriak haizearen intentsitatea era askotara adierazten du: adjektiboak erabiltzen ditu, aditzak errepikatu, beste batzuetan graduatzaileen bitartez... forma guztiak oso plastikoak izaten dira. Meteorologiak, ostera, oso ezaguna den sailkapena erabiltzen du, Beaufort-en eskala, hain zuzen ere. Bertan 1tetik 12rako graduazioa egiten da, haizea km/h neurtzen da eta haizeen inguruko deskripzio eta pertzepzioak ematen dira aditzera. Euskaraz ere badugu eskala hau itzulita eta bertan sumatzen da herriaren hizkera deskripzioetan. Sarritan kontu bera izan dugu hizpide: herri-hizkerak lagundu diezaioke zientziari bere terminologia gara dezan. Ez daude kontrajarrita, biak dira osagarri eta biak adiskide. Nolanahi ere, zientziak usu bizkar egiten dio herri-jakinduriari. Zergatik? Meteorologiaren eremuan begibistakoa da bien arteko lankidetza aipatutako arloan.

Intentsitatea: Beauforten eskala

Beauforten mailak	Haizea, km/h	Deskripzioa	Pertzepzioa
0	1	Haize barea	Keak gorantz egiten du
1	1-5	Oso haize ahula	Haizeak keari eragiten dio, baina haize-orratzak geldi daude
2	6-11	Haize ahula	Hostoak mugitzen dira, haizea aurpegian igartzen da
3	12-19	Haize leuna	Hostoak eta adar txikiak etengabe mugitzen dira
4	20-28	Haize lasaia	Haizeak hautsa harrotu eta hostoak mugiarazten ditu
5	29-38	Haize freskoa	Zuhaixkak kulunka egiten hasten dira
6	39-49	Haize zakarra	Adar handiak mugitzen dira. Euritakoak nekez ireki daitezke
7	50-61	Oso haize zakarra	Zuhaitzak mugitzen dira. Ez da haizealde ibiltzea erraza
8	62-74	Haize beltza	Zuhaitzen adar txikiak apurtzen dira. Neke handiz ibil daiteke
9	75-88	Haizetea	Zuhaitzen adar ertainak hausten dira
10	89-102	Haizete bortitza	Zuhaitzak errotik ateratzen dira. Teilatuek kalteak izan ditzakete
11	103-107	Oso haizete bortitza	Kalte handi samarrak
12	108-133	Haize erauntsia	Kalte handi-handiak