Euria bota ahalean

“http://svana.org/sjh/images/heavy_rain/heavy_rain_full.jpg” irudia ezin da bistaratu, akatsak dituelako.

Atzo eguerdiaz geroztik, Bilbo aldean, behintzat bota ahalean jardun zuen. Baziren zenbait hilabete ez nuela horrela euria egiten ikusten. Euskalmet-en datuen arabera 45 l bildu dira Deustuko estazioan. Ez da asko, baina gure etxearen azpiko garajea urak hartzeko lain. Ez dakigu zehatz-mehatz non den matxuraren jatorria. Izan ere, euria erruz egiten duenean, San Ignazio-Tellaetxeko uren hoditeria nagusia uholde guztiari aurre egin ezinik buxatu egiten da eta euri-urak eta ur zikinek bat eginik, garajeko sifoi baten estalkia lehertu eta komunitatearen garajea - 2 solairu eta 120 partzela- urez betetzen da. Badirudi Ur Partzuergoaren errua dela. Apiriletik hona hiru aldiz gertatu da. Konponduko ahal dute!
Bestalde, euria gogotik egiten duenean, ahala edo ahalean sarritan erabiltzen dira. Hona hemen adibide batzuk:

auri etxala : B-Jatabe. Auri etxale da andi danean auri etxala. Iñaki Gaminde. Jatabe Berbarik Berba.
 bota ahalean: G-Legazpi. Bota-alean diardu euria. Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca
egin ahalean: B-Gernika. Egiñalean da euria. Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca.
jausi ahalean: Bizkaiera. Noizik beñean euria zan jausi alean. Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca.
jautsi ahala: Behe-Nafarrera / N-Baztan. Euria yautsi-ala asi zun. Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca.
lurrak hartu ahala: Bizkaiera. Euria lurrak artuala edo zeruak bota-ala zan. Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca.
 zeruak bota ahala: Bizkaiera. Zeruak botala euri jausten egoala ontzi batek jo eban gurea erdi-erdianJusto M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca


Iruzkinak

Hau esan du Anonimoa erabiltzaileak…
'Beharrean' ere zuk diozun 'ahalean' horren oso antzekoa da: 'lainoak lehertu beharrean', 'zerua hustu beharrean'…
'Euria goi ta behe' ere espresioa bitxia iruditzen zait, eta Eusebio Erkiagak badu esaldi polita bata eta bestea uztartuz —beharrean eta goi ta behe— 'Batetik bestera' liburuan: 'Goiak eta beheak hautsi beharrean hasi zen (euria)'.
Anjel
10:08
Hau esan du Kepa Diegez erabiltzaileak…
Mila esker.
10:32
Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Eta enzun nezan boz bat zerutik ur handien hotsa bezala, eta igorziri handi baten hotsa bezala:

Irudia
eta enzun nezan bere gitarrak ioiten zituzten gitarrarien soinu ba t: Badakizue norena den testutxo hori, ezta? Bai, XVI. mendeko "Euskara Batua", Leizarragarena. Igorziri (ihurtziri, justuri...) hitza berari ikasi genion aspaldixe. Kontua da, beraren sorterrian, Beskoizen, datorren larunbatean, hilak 28, omenaldia egingo zaiola. Kristinak, blog honetako irakurle finak eta Atturi aldeko euskara ikertzen dabilenak eman digu haren berri. "Leizarraga egun" izeneko omenaldia antolatu dute. Hauxe duzue Kristinari Henri Duhauk "igortziritako" programa: - 15.00 Ongi etorria (herriko jantegian). - Henrike Knörr: Leizarraga-Lazarraga. - Urbistondo anderea: protestantismoa Euskal Herrian. - Piarres Charritton : XVI. mendea. Beraz, nehork inguratzerik baleuka, badaki zer izango duen.
Gehiago irakurri »

Haizea ez da indartsua, gogorra eta zakarra, bai

Irudia
            Hemendik hartua           Kirk urakan ohiaren erasana dela-eta, han-hemenka, haizeari buruzko iruzkin ezegokiak irakurri eta entzuten dira.  Euskaldunen adimen-begiak era askotara adierazten du haizearen intentsitatea: adjektiboak erabiltzen ditu; aditzak errepikatzen ditu; graduatzaileez baliatzen da. Haize indartsua ez da tradiziozkoa. Horren ordez, adjektibo hauek erabiltzea egokiagoa da:     Haize bortitza     Haize petrala     Haize sastarra      Haize traketsa     Haize zakarra     Haize zitala     Haize zorrotza     ...          Edo-ta     Azkarki dabil     Bizi antzean joko du     Gogor joko du     Indartsu joko du      Baina, egundo ere ez *Haizea egiten du; beti ibili eta jo .       
Gehiago irakurri »

...ari du...

Irudia
Elsie Russell. "Dance dans le vent" Ortzian jazotzen diren gertakizunen berri emateko euskarak galdu behar ez genukeen aditz jator bat erabiltzen du euskalki guztietan, bizkaieraz izan ezik: ari du . Euskalkien arabera baditu zenbait aldaera: "ai do", "ai dü"... Badirudi ari du ren gainean badugula izaki bat edo natura bera ostagiak gobernatzen dituena. Adibidez, honako esapide ezinago eder hauek jaso ditugu: Mardul ari du. (Euria). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Lodi ari du: ebi (euri) zarra da .... Oñatibia Manuel . Bible Saindua. (Duvoisin). 1859. Ebiya bizitzen ari du .... Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Gexala ari du ... Ebi maxkala . (Ebi indar gutxikoa). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Euri txe au da okerrena... Ezerez bezela ari du , ta sartzen da gorputzean zañetaraño.... Soroa Marcelino . EUSKAL ERRIA (revista), 1881. Aunitz ari du euria . Altzo...
Gehiago irakurri »